Một sự thật quan trọng: Tài năng âm nhạc không phải là thiên bẩm!

[OKAKA Music] Đây là bài báo của tiến sĩ Anita Collins – nhà giáo dục, nhà nghiên cứu người Úc trong lĩnh vực giáo dục âm nhạc, đặc biệt là về ảnh hưởng của giáo dục âm nhạc đối với sự phát triển nhận thức. Anita là người đã kết nối các nhà nghiên cứu thần kinh học, nhà giáo dục âm nhạc, nhạc sĩ, các bậc phụ huynh và công chúng để cập nhật cho chúng ta về mục đích và lợi ích của giáo dục âm nhạc đối với sự phát triển nhận thức và sức khoẻ toàn diện. Năm 2014, Anita đã tham gia mạng lưới TED.com thông qua hai dự án: là tác giả của một bộ phim hoạt hình ngắn cho TED Ed và là diễn giả tại TEDx Canberra. Cả hai dự án này đều nhận được sự ủng hộ nhiệt liệt: bộ phim TED Ed tiếp cận 14 triệu người và TEDxTalk đạt hơn 1 triệu lượt xem tính đến thời điểm này.

Tiêu đề bài viết có thể khiến bạn nghĩ rằng bài viết này sẽ được triển khai theo hướng “Con bạn có thể làm bất cứ điều gì nếu chúng đặt tâm trí vào đó”. Vâng, điều này có thể đúng và cũng có thể sai, nhưng tôi sẽ cho phép bạn quyết định nơi bạn đứng để đặt câu hỏi về tài năng âm nhạc sau khi bạn đọc xong.

Tài năng âm nhạc là gì? Định nghĩa thông thường được hiểu sẽ bao gồm một đặc điểm bẩm sinh hoặc di truyền, là thứ chúng ta sinh ra đã có, là thứ được thừa hưởng khi sinh ra trong một gia đình có truyền thống âm nhạc. Định nghĩa này đã được bênh vực bằng sự củng cố tài năng âm nhạc thông qua các chương trình thực tế như America’s Got Talent, American Idol và The X Factor. X Factor bây giờ đã định nghĩa tài năng âm nhạc theo một cách khác – chúng tôi biết khi xem chương trình, nhưng làm thế nào chúng ta biết được đâu là tài năng âm nhạc và cách mà chúng ta sở hữu nó gần như là huyền diệu trong tự nhiên.

Điều này có nghĩa là hiểu biết của chúng ta về tài năng âm nhạc ngày càng trở nên ít huyền diệu và mang tính khoa học hơn. Việc sử dụng các từ ngữ “tiềm năng âm nhạc” và “thiên hướng âm nhạc” đang trở nên phổ biến hơn trong nghiên cứu khoa học thần kinh và di truyền học, và nó trực tiếp thách thức công chúng và tôi dám nói rằng đó chỉ là sự mô tả của các phương tiện truyền thông về tài năng âm nhạc.

Chúng ta xác định tài năng âm nhạc thường xuyên nhất khi chúng ta nhìn thấy nó được thể hiện trên sân khấu; khi một đứa trẻ đứng nghe nhạc, đầu và vai lắc lư theo điệu nhạc. Những gì chúng ta chứng kiến ​​là hai yếu tố bổ sung trong nghiên cứu – thiên hướng/ tiềm năng âm nhạc và năng lực thực hiện.

Thiên hướng âm nhạc là gì?

Hãy nói về thiên hướng âm nhạc trong giây lát. Các nghiên cứu trong lĩnh vực thần kinh học và di truyền học đã bắt đầu nhận ra rằng thuật ngữ “gen âm nhạc” cần phải được thay thế bằng một thuật ngữ tốt hơn. Một nghiên cứu đột phá ở Phần Lan năm 2008 đã xác định rằng không phải gen âm nhạc mà là sự tương tác giữa một số gen khác nhau mới dẫn đến năng khiếu âm nhạc. Nhiều nghiên cứu đã phát triển từ nghiên cứu này và vào năm 2014, một nghiên cứu chung của Canada/ Australia thậm chí còn cho kết quả gần gũi hơn với việc chỉ ra các dấu hiệu di truyền cho khả năng âm nhạc. Nói một cách đơn giản, nếu kết hợp các cấu trúc não đặc biệt và các chức năng được phát triển, nó có thể dẫn đến những gì chúng ta biết như là tài năng âm nhạc.

Câu trả lời cho phương trình tài năng âm nhạc có thể là đơn giản, nhưng điều này thậm chí không phải là một nửa trong số đó. Một thiên hướng âm nhạc bẩm sinh nghĩa là không có kinh nghiệm trong những năm tháng đầu đời giúp sớm nhận ra tiềm năng. Nói cách khác, hạt giống chỉ là hạt giống cho đến khi nó được cung cấp đất, nước và ánh nắng mặt trời để nảy mầm và phát triển.

Những trải nghiệm âm nhạc trong những năm tháng đầu đời là cần thiết cho khả năng âm nhạc bẩm sinh phát triển, nhưng điều này không có nghĩa là bạn cứ đặt một chiếc trombone vào tay đứa trẻ 2 tuổi và để mặc chúng “phát triển”. Trải nghiệm âm nhạc cho trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi cũng đơn giản và mang tính bẩm sinh như khi bố mẹ hát ru con, đơn giản hơn là giúp con học cách vỗ tay và bộc lộ nhiều âm thanh, bao gồm lời nói, âm nhạc và tiếng động xung quanh. Đó là điều dễ dàng và đã là một phần của những gì chúng ta làm khá tự nhiên.

Những trải nghiệm này phát triển 3 khía cạnh của bộ não một đứa trẻ: hệ thống xử lý thính giác đang được bổ sung nhiều “thực phẩm thính giác” dưới dạng các âm thanh khác nhau, vỏ não vận động thực sự phát triển với sự trợ giúp của vỏ não thính giác vì nó đòi hỏi các tín hiệu từ những gì chúng ta nghe để giúp cơ thể di chuyển như thế nào (hãy xem một đứa trẻ mới biết đi lắc lư theo điệu nhạc trong khu mua sắm), và mạng lưới xử lý hình ảnh thông qua việc kết nối với nơi phát ra âm thanh, cách nó được tạo ra và âm thanh nó phát ra như thế nào (tiền thân của việc học ngôn ngữ). Tất cả những trải nghiệm này giúp bộ não trẻ trải qua thử thách tiếp theo của tài năng âm nhạc – học chơi một nhạc cụ.

Bây giờ, tất cả các thiên hướng âm nhạc đều đang bị phớt lờ, năng lực thực hiện có liên quan gì đến tài năng âm nhạc?

Năng lực thực hiện là gì?

Năng lực thực hiện là tập hợp của những kỹ năng tôi thích gọi là “đang trưởng thành”. Đó là những kỹ năng mà chúng ta học được thông qua rất nhiều quá trình thử và sai từ những người giảng dạy nghiêm túc là cha mẹ và thầy cô, suốt thời thơ ấu và thanh thiếu niên. Chúng bao gồm khả năng duy trì sự chú ý, tập trung lâu hơn vào các nhiệm vụ khó khăn, kiểm soát phản ứng cảm xúc trong cả tình huống mâu thuẫn và kích động, đưa ra các quyết định đúng đắn, giữ mục tiêu dài hạn và cam kết thực tế, ghi nhớ các con số, tên tuổi và sự kiện theo cách hiệu quả nhất. Như Angela Duckworth đã chỉ ra trong cuốn sách “Grit” của mình, đây là những đặc điểm được phát triển thông qua việc học một môn học như nhạc cụ, thể thao hoặc ngôn ngữ thứ hai.

Danh sách cuối cùng này là một điều thú vị, bởi vì tất cả chúng đều là cách từ ngữ “tài năng” được sử dụng: “Cô ấy có tài năng chơi violon”, “Anh ấy đã được sinh ra để chạy” hoặc “Cô ấy có đôi tai ngôn ngữ”. Tất cả những phát biểu đó đều đúng, nhưng không theo một cách đơn giản, mà theo cách nhị phân. Trẻ em được sinh ra với thiên hướng hoặc tiềm năng để trở nên xuất sắc khi chơi một nhạc cụ và tôi sẽ bao gồm cả việc ca hát trong danh sách tuyệt vời này, vì tiếng nói là nhạc cụ của con người. Các khuynh hướng hoặc tiềm năng không có gì đáng kể nếu không có sự phát triển “sớm” và có các yếu tố thích hợp để phát triển. Bạn có thể nghĩ rằng thiên hướng âm nhạc cộng với trải nghiệm âm nhạc trong những năm tháng đầu đời là đủ, nhưng không hẳn vậy. Việc học một nhạc cụ không chỉ có tác dụng lúc đó mà còn phát huy tác dụng suốt đời đến con bạn.

Quà tặng “TÀI NĂNG” kéo dài ngay cả khi bạn rời khỏi ghế nhà trường

Sự phát triển năng lực thực hiện là thước đo thực sự của tài năng âm nhạc. Để trẻ có kỷ luật thực hành hầu hết các ngày trong tuần nhiều năm liền, để chiến đấu với sự lung lay cảm xúc khi sự tiến bộ đôi khi diễn ra chậm chạp, để điều chỉnh khi mọi thứ bắt đầu đi sai hướng để vẫn có thể trình diễn thành công – đó phải chăng là những đặc điểm của sự kiên trì, kiểm soát cảm xúc, phân tích logic và khả năng linh hoạt mà tất cả chúng ta muốn con cái vươn ra thế giới rộng lớn hơn?

Lần tới khi xem một buổi trình diễn khiến bạn muốn thốt lên: “Wow, một đứa trẻ tài năng!”, bạn hãy thêm một số ý cụ thể hơn nữa cho thấy thần đồng đó xứng đáng được khen như vậy – “Wow, thật tuyệt khi thấy đứa trẻ này ngày càng tiến bộ vì đã tập luyện chăm chỉ, cống hiến, kiên trì và quyết tâm. Tôi tự hỏi cậu bé/ cô bé sẽ tiếp tục đạt được những thành tựu nào trong cuộc sống?”.

Đặng Tiến Quân

Sáng lập  OKAKA